Åmdals Verk Gruver

Om

Åmdals Verk Gruver er bygd opp kring arbeidarkulturen som koparverket la grunnlag for.

Historia går tilbake til slutten av 1530-talet, då kong Kristian 3. av Danmark/Noreg sendte tyske bergmenn til Telemark for å starte gruvedrift. Det fyrste bergverket vart kalla Moisesberg. Dette ligg ikkje langt frå Åmdals Verk, men drifta her vara berre til rundt 1549.

Malmgangane på Åmdals Verk vart funne i 1689. Johan Pettersen Bergmann, borgarmeister i Christiania, søkte 29. mars 1690 "Oberbergamtet" i Kongsberg om privilegiar for Åmdal koparverk.

Gruvedrift på Åmdals Verk

I 1691 kom drifta i gang. Bergmann mista livet i eit forlis i 1701, og det gjekk gradvis nedover med drifta til ho skal ha blitt stansa i 1712. Koparverket har etter den tid hatt mange ulike eigarar, med korte og ofte lite lønsame driftsperiodar. Lang veg til kysten og høge fraktkostnader gjorde drifta vanskeleg.

Verket hadde ein gullalder i andre halvdel av 1800-talet, med kontinuerleg drift gjennom fleire tiår. I 1870- og 1880-åra blei det investert i nytt utstyr som auka effektiviteten. Toppåret i perioden var 1884, med over 300 tilsette. Fram til 1907 hadde verket eigen skule. I tillegg hadde dei fattigvesen og eigen lege ved verket.

Siste driftsperioden var under 2. verdskrigen. Okkupasjonsmakta kravde full drift gjennom heile krigen, verket blei ein Wehrwirtschaftsbetrieb. Etter freden i 1945 blei gruvedrifta lagt ned for godt. Sidan starten i 1691 har det blitt tatt ut om lag 1 million tonn bergmasse, og truleg utvunne meir enn 8 000 tonn kopar.

Gruvene vart "hjarta" i ei urbanisert fjellbygd der gruvearbeidaren sin kvardag var avhengig av gode malmførekomstar og politiske tilhøve ute i Europa.

Spanande gruvevandring
Omvisarar tar deg med på ei spanande gruvevandring som syner synkar, strosser og tilhøve gruveslusken arbeidde under. NB! Temperaturen i gruva er jamnt 6 gradar - ta med gensar eller jakke!

Mange avanserte mekaniske modellar viser korleis den omfattande prosessen frå malm til kopar gjekk føre seg.

I museet er det også ein stor geologiutstilling.

Gruveområdet er omkransa av flott natur, turstigar og er rikt på mineralar. Det er ei eiga lita gruve for born der dei kan finne stein.

Museet er ope i sommarsesongen, sjå datoar til høgre og prisar nedanfor.

Ta kontakt med Vest-Telemark Museum for gruppeomvising utanom sesong.

E-post: post@vtm.no

Tlf. 35069090